De trouwring
14.04.2015 - De ring is het belangrijkste element om het huwelijk te bezegelen. Vroeger was de ring alleen bedoeld voor de vrouw, nu kennen we eigenlijk altijd het tafereel dat zowel vrouw als man een trouwring om de vinger geschoven krijgen. Dit gebruik is al eeuwenoud ook de ring zelf kent meerdere symbolische betekenissen.
Egypte
Volgens de geschiedenisboeken ligt de oorsprong van de trouwring niet in Europa, wat bij veel andere trouwrituelen wel het geval is, maar in Noord-Afrika. Op papyrusrollen van ruim 3000 jaar oud zijn hiërogliefen gevonden die erop duiden dat bij de oude Egyptenaren pasgetrouwde koppels gezegend werden met ringachtige bandjes. Waarschijnlijk gevlochten van hennep of riet. Sieraden en andere decoratieve elementen voor vrouwen werden sowieso toentertijd al gemaakt van gedroogde planten. Dat ringen van hennep of riet geen lang leven hadden, is wel duidelijk. Later kwamen dan ook leren en andere varianten, maar net zoals bij bruidsboeketten gold (zie blog Het bruidsboeket): hoe duurder het materiaal, hoe maar aanzien. Gouden of metalen ringen kwamen nauwelijks voor, alleen bij de rijken, koningen/koninginnen en farao’s.
Er zijn verscheidene geschiedkundigen die menen dat deze ‘vingerring’, zoals zij het noemen, weer voortkomt uit de zegelring. Farao’s en andere koningen gebruikten dit symbool om hun macht te demonstreren. Als een koning of hoog geplaatste edelman zijn macht overdroeg, werd dit zegel overhandigd om deze procedure daarmee vorm te geven. Het ritueel om de vrouw een soort verbond te schenken heeft daarom eveneens met ‘macht’ te maken, zij het in subtielere vorm. Bij de Romeinen zie je dit beter terug.
De Romeinen en christenen
Het ritueel waaide over naar de Romeinen (evenals de Grieken), maar zij deden het net wat anders dan op het Afrikaanse continent. Geen symbool van liefde, zoals dit bij de Egyptenaren wel was, maar een teken van ‘eigendom’. Als een man de ring om de vinger van zijn geliefde schoof, eigende hij zich haar toe en was ze zijn bezit. De Romeinen lieten meestal ringen van ijzer maken - later ook van goud maar dat was alleen voor de edelen – en dit stond ook nog eens voor ‘sterkte’ en ‘duurzaamheid’. Niet voor niets komt hier het begrip ‘ijzersterk huwelijk’ vandaan. Deze ring had de Latijnse naam ‘Anulus Pronubus’. Sommige bronnen beweren dat de Romeinen de eersten waren die hun ringen lieten graveren, maar hier zijn weinig bewijzen voor gevonden.
In de christelijke ceremonies kwamen ringen pas rond 860 voor. Meestal met veel decoratie en gravures wat later als de kerk als ‘heidens’ beschouwd werd. Rond de dertiende eeuw hield men de ceremonies eenvoudiger en soberder, evenals de ringen en moesten ze alleen het ‘symbool van liefde en de eenheid van twee harten’ uitdragen.
Symboliek
Waarom specifiek een ring om de vinger? De Egyptenaren geloofden dat de cirkel een symbool was voor ‘eeuwigheid’, het kent geen begin en geen eind. Niet alleen dit volk geloofde hierin, ook in andere culturen was dit een algemene veronderstelling. Met dit symbool bleef de liefde tussen het koppel dan ook eeuwig duren. De vrouw met een ringsieraad in het bijzonder, bewijst hiermee haar eeuwige liefde aan haar echtgenoot.
Ook het feit dat dit sieraad een 'gat' kent, speelt een belangrijke rol. Dat je door de opening je vinger kunt steken is natuurlijk logisch, maar deze open ruimte betekent meer dan dat. De Egyptenaren beschouwen deze open ruimte als een ‘deur’ of ‘poort’ naar de toekomst; een leidraad tot alle bekende en onbekende gebeurtenissen die nog in het huwelijk gaan komen.
De ringvinger
De vierde vinger aan iedere hand staat tegenwoordig bekend als de ‘ringvinger’, maar ook dit stamt af uit de Romeinse tijd. Al zijn de meningen nogal verdeeld, want ook de Egyptenaren kenden deze theorie.
Door de eeuwen heen werden de ringen aan beide handen gedragen en aan verschillende vingers, evenals de duim. Laten we even aannemen dat juist de Romeinen de grondleggers van de term ‘ringvinger’ zijn, aangezien zij hier een Latijnse benaming aan gaven. Deze vinger aan de linkerhand was speciaal vanwege de ‘Vena Amoris’ oftewel de ‘ader van de liefde’. Deze ader zat volgens hen in deze vinger en zou een directe verbintenis hebben met het hart. Vandaar dat dit de goede positie voor de trouwring moest zijn, aldus de Romeinen. Zoals we al aangaven: ook de Egyptenaren kenden een soortgelijk gedachtegoed.
Inmiddels is wetenschappelijk bewezen dat deze theorie onwaar is en deze speciale ader helemaal niet bestaat. Ondanks dat is de mythe blijven bestaan en dragen veel vrouwen de ringvinger nog steeds aan de ringvinger van de linkerhand. Sowieso heeft deze vinger de naam ‘ringvinger’ gekregen, mede door het bestaan van deze traditie.
Er bestaat overigens nog een meer praktische theorie waarom de ringvinger hiervoor werd gekozen. Zacht metaal en goud verslijt over het algemeen minder snel als het links gedragen worden, aangezien de meeste mensen rechtshandig zijn. Daarnaast is het naast de pink de minst gebruikte vinger. Maar aangezien de pink een stuk kleiner is dan de andere vingers, was de vierde vinger aan de linkerhand beter omdat die ongeveer dezelfde grootte heeft dan de andere.
Maar er bestaan ook nog andere wetten. In Nederland bestaan deze ringregels eveneens al is het vaak zo dat de trouwring nu rechts gedragen wordt. Alleen leden van de rooms-katholieke kerk kiezen nog voor de linkerhand. In verschillende Europese landen – met name met een protestantse achtergrond - gaat het ook anders. Daar wordt de ring juist aan de rechterhand gedragen. In joodse huwelijken wordt de ring bij de bruid om de wijsvinger geplaatst.
Twee trouwringen
Vandaag de dag dragen ook de mannen een trouwring, maar eigenlijk was dit tot aan het eind van de negentiende eeuw helemaal niet gebruikelijk. Voor deze tijd waren het juist de vrouwen die als enige het symbool van de liefde droegen. Dit gebruik is bedacht in de Verenigde Staten en blijkt van origine niets anders dan een marketingstunt te zijn geweest. De Amerikaanse sieradenindustrie pushte hiermee de verkoop van ringen voor mannen, al mislukte een marketingstunt om ook mannelijke verlovingsringen te introduceren. Aangezien vooral vrouwen gecharmeerd raken van sieraden bleef dit achterwege. Toch lukte het uiteindelijk na de crisisjaren en de Tweede Wereldoorlog om mannen ook zo ver te krijgen dat ze een trouwring kochten. Vanaf jaren 40 is het niet meer dan normaal dat man en vrouw beide een ring om hun vinger geschoven krijgen.
Volgende blog
Lees ook meer over Verloven en de Verlovingsring.
